فعالیتهای داوطلبانه بر لبه تیغ
نسخه مناسب چاپ
زهرا جعفرزاده- روزنامه همشهری
بازنشر از شبکه یاری
چند روز پیش بود که خبر تعطیلی «خانه خورشید» که در زمینه توانمندسازی زنان سرپرست خانواده و در معرض آسیب دروازه غار فعالیت میکند، منتشر شد و حالا اعلام میشود ممکن است چنین سرنوشتی در انتظار سایر نهادهای مردمی هم باشد؛
فاطمه قاسمزاده، روانشناس کودک است و پیش از این رئیس هیأتمدیره شبکه یاری کودکان کار بود. حالا او عضو گروه مشاوران این شبکه بوده و معتقد است که در دوسال گذشته فشار زیادی به نهادهای مردمی وارد شده که کیفیت خدمات آنها را تحتتأثیر قرار داده است: «سازمانهای مردمنهاد همواره با مشکلات مالی مواجه بودهاند، اما در دوسال گذشته مشکلاتشان بیشتر از قبل شده است. در کنار این موضوع آن همراهی که از سازمانهای دولتی انتظار میرفت هم محقق نشده است. خیلی از مسئولان نظرات متفاوتی با نهادهای مردمی دارند؛
حالا سؤال اینجاست که ادامهدار بودن این شرایط چقدر میتواند بر تعطیلی این مراکز تأثیرگذار باشد؟ قاسمزاده میگوید: «به هر حال سازمانهای مردمی در میان مردم پایگاههایی دارند. نمیتوان گفت که این شرایط انجیاوها را به تعطیلی میکشاند، اما نقش قابلتوجهی در کاهش کیفیت خدماتشان خواهد داشت که دلیل آن هم همان شرایط اقتصادی است.» این فعال مدنی معتقد است که کمرنگ شدن این فعالیتها بهطور قطع، منجر به افزایش آسیبها میشود: «ما شاهد افزایش تعداد کودکان کار در خیابان هستیم»
مشقتهای دوران کرونا، گریبان بیشتر سازمانهای مردمی را گرفته است. به گفته علیاکبر اسماعیلپور، مدیر مرکز توانمندسازی ندای ماندگار دروازه غار، وضعیت همچنان هم ادامه دارد. این نهاد مدنی در زمینه کاهش آسیب در این منطقه فعالیت میکند. بهگفته اسماعیل پور، از ابتدای شیوع کرونا، سازمانهای دولتی برنامه ویژهای برای حمایت از طبقات پایین جامعه نداشتند. تا مدتها خبری از ماسک و مواد ضدعفونیکننده نبود، کرونا به بیکاری و وضعیت وخیم اقتصادی حاشیهنشینان بیشتر دامن زد و موجب بیکاری بیشتر سرپرستان خانوادهها شد. حالا در این شرایط، هزینههای درمان هم برای مهاجران که بخش قابلتوجهی از آسیبدیدگان این منطقه هستند، بالا رفته است.
فشارهای مالی، بیشترین ضربه را به نهادهای مردمی وارد کرده است. اسماعیلپور میگوید که این نهادها، بودجه کلان دولتی ندارند، اما در زمینههای بسیاری ازجمله توانمندسازی زنان سرپرست خانوار تلاش میکنند، به آموزش کودکان خارج از چرخه تحصیل میپردازند و آموزشهای مختلف رشد اجتماعی را در دستور کار قرار میدهند؛ مجموعه اتفاقاتی که میتواند منجر به کاهش ورود کودکان به بازار کار شود. علاوه بر این، نهادهای مدنی ریشه در متن جامعه دارند و آسیبها را میشناسند، مطالبهگرند، بر اثر سالها تجربه به طرح و برنامههای خوب و قابل اتکا و اجرا دست پیدا کردهاند و میتوانند به نهادهای تصمیمساز و سیاستگذار الگو ارائه دهند. نگاههای قهرآمیز به آسیبها و نهادهای مدنی نمیتواند منجر به کاهش آسیبهای اجتماعی شود.
به گفته لیلی ارشد، مدیرعامل مؤسسه زنان سرزمین خورشید (خانه خورشید) که بهتازگی خبر توقف فعالیت این مؤسسه را اعلام کرده، مشکلات برای فعالیتهای مدنی همواره وجود داشته؛ حالا در یک دورهای سختتر و یک دورهای با سختی کمتر. مسئله اما اینجاست که آنچه مورد انتظار نهادهای مدنی بوده، هرگز برآورده نشده است. فعالان مدنی در این نهادها اغلب متخصص هستند و تجربههای خوبی در حوزههای مختلف ازجمله زنان، کودکان، هنر، محیطزیست و… دارند. آنها افراد دغدغهمندیهستند. هر قدر میز سیاستمداران با جابهجایی مدیران و دولتها تغییر کرده ولی میز فعالان مدنی تغییر نکرده است. او معتقد است که برخی از فعالیتهایی که نهادهای مدنی انجام میدهند، جزو وظایف دولت است، فعالان این حوزه، بر گروه هدف که همان افراد در معرض آسیب یا آسیبدیدگان اجتماعیاند، تمرکز کردهاند و میخواهند صدای آنها باشند. ارشد از اینکه سازمانهای دولتی، از برنامههای اجرا شده از سوی نهادهای مردمی برای کاهش آسیب الگوبرداری نمیکنند، انتقاد میکند.
دیدگاه خود را بنویسید: